Η ταπείνωση (ο ιερός Νιπτήρ)

Στους έσχατους καιρούς μας, κατά τούς οποίους καταντήσαμε τόσο πολύ κούφιοι και αλαζόνες — ἀλαζονευόμαστε γιά τήν ἐπιστήμη μας, τήν τέχνη μας, τήν τεχνολογία μας, τά διαπλανη­τικά μας ταξίδια, τά πλούτη μας, τή δύναμη καί τίς γνώσεις μας — τοῦτο τό μάθημα τοῦ Κυρίου τήν παραμονή τῆς συλλήψεώς Του είναι για μας μάθημα ζωής. 


ΔΙΗΓΗΣΗ (Ἰω. ιγ’ 4-11)

Ὁ Κύριος σηκώθηκε ἀπό τό τραπέζι τοῦ δείπνου, γράφει ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης, ἔβγαλε τά ἐξωτερικά Του ἐνδύματα καί παίρνοντας μιά πετσέτα τή ζώστηκε. Ἔπειτα ἔβαλε μόνος Του νερό στή λεκάνη, πλησίασε τούς μαθητές, πού ἀναπαύονταν γύρω ἀπό τό τραπέζι ἕτοιμοι γιά τό δεῖπνο, κι ἄρχισε νά τούς πλένει τά πόδια, σκουπίζοντάς τα μέ τήν πετσέτα μέ τήν ὁποία ἦταν ζωσμένος.

Τόσο ἁπλά. Τόσο ἀθόρυβα καί ἀνεπιτήδευτα. Τόσο μεγαλόπρεπα καί ταπεινά ἔσκυψε ὁ Δημιουργός τοῦ κόσμου στό πλάσμα Του· ὁ ἄκτιστος Θεός στό ἐφήμερο κτίσμα Του. Πλένει μ᾿ εὐχαρίστηση· σφουγγίζει μέ χαρά εἴκοσι τέσσερα πόδια λερωμένα ἀπό τή σκόνη καί τή λάσπη τῶν χωματόδρομων τῆς Ἰουδαίας. Τά πλένει γιά νά χαράξει βαθιά μέσ᾿ στίς καρδιές, πού εἶναι ἀκόμη φουσκωμένες ἀπό ὑπερηφάνεια, τή μεγάλη ἀλήθεια πού εἶχε ὥς τότε διδάξει χίλιες φορές: «Ὅποιος ὑψώνει τόν ἑαυτό του θά ταπεινωθεῖ, κι ὅποιος ταπεινώνεται θά ὑψωθεῖ».

Κανένας δέν διαμαρτυρήθηκε. Ἴσως γιατί δέν πρόλαβε νά συνέλθει ἀπό τήν κατάπληξη. Μο­νάχα ὁ Πέτρος προσπάθησε ν᾿ ἀντισταθεῖ σ᾿ αὐτή τήν ἄπειρη συγκατάβαση. Μάταια. Ἡ γλυκιά καί ἤρεμη φωνή τοῦ Διδασκάλου, ἡ γεμάτη στοργή καί ταπείνωση, τόν ἔπεισαν νά ὑποχωρήσει.

Μπροστά σ᾿ ὅλους ἔσκυψε ὁ Κύριος τ᾿ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς. Ἔσκυψε καί μπροστά στά πόδια τοῦ Ἰούδα. Ἔπλυνε καί τά πόδια ἐκείνου πού ὕστερα ἀπό λίγες ὧρες θά Τόν φιλοῦσε μέ διαχυτι­κότητα μέσ᾿ στό λαμποκόπημα τῶν ρωμαϊκῶν σπαθιῶν καί τό θαμπό φῶς τῶν φαναριῶν τῶν ἀνθρώπων τοῦ Ἄννα καί τοῦ Καϊάφα, κάτω ἀπό τόν ἴσκιο τῶν ἐλιῶν. Τά ᾿πλυνε καί τά σκούπισε μέ τ᾿ ἅγια χέρια Του, πού ἔμελλαν νά καρφωθοῦν, μέ τή συνενοχή καί τοῦ Ἰούδα, πάνω στό Σταυρό... Ἔπλυνε τά ποδιά αὐτοῦ πού σέ λίγο θά τόν πρόδιδε!... Τά ᾿πλυνε μέ τήν ἴδια στοργή πού ἔπλυνε τά πόδια τοῦ πρωτοκορυφαίου Πέτρου, τοῦ πρωτοκλήτου τῶν ἀποστόλων Ἀνδρέα, τοῦ ἀγαπημένου μαθητῆ Ἰωάννη, τοῦ ἀδελφοῦ του Ἰακώβου καί ὅλων τῶν ἄλλων.

Τελειώνοντας ὁ Κύριος τούτη τήν κίνηση τῆς ἐσχάτης ταπεινώσεως ξαναπῆρε τή θέση Του στό τραπέζι τοῦ Δείπνου καί διακόπτοντας τή σιγή καί τήν κατάπληξη τῶν δώδεκα εἶπε ἁπλά, ὅπως συνήθιζε: «Καταλάβατε ποιά σημασία ἔχει αὐτό πού ἔκανα; Ἐσεῖς μέ φωνάζετε Κύριο καί Διδάσκαλο. Εἶμαι πράγματι καί ὁ Κύριος καί ὁ Διδάσκαλος. Ἄν λοιπόν ἐγώ, πού εἶμαι ὁ Κύριος καί ὁ Διδάσκαλος, σᾶς ἔπλυνα τά πόδια, πολύ περισσότερο πρέπει καί σεῖς, κινούμενοι ἀπό ταπεινο­φροσύνη καί ἀγάπη, νά πλένετε τά πόδια ὁ ἕνας τοῦ ἄλλου. Ἐγώ σᾶς ἔδωσα ἕνα τέλειο παράδειγ­μα, ὥστε κι ἐσεῖς νά κάνετε ὁ ἕνας στόν ἄλλον ὅ,τι ἔκανα ἐγώ. Ἀληθινά σᾶς λέω, ὁ δοῦλος δέν εἶναι οὔτε ἀνώτερος οὔτε μεγαλύτερος ἀπό τόν κύριό του, οὔτε ὁ ἀπεσταλμένος εἶναι ἀνώτερος ἀπό ἐκεῖνον πού τόν ἔστειλε. Ἄν τά ξέρετε αὐτά καί τά καταλαβαίνετε, τότε εἶστε μακάριοι ἄν τά βάλετε σ᾿ ἐφαρμογή» (Ἰω. ιγ’ 12-17).

-Ποιό εἶναι τό μήνυμα πού μᾶς δίνει γιά τήν καθημερινή δική μας ζωή; (...)

Ὁ Κύριος ζώστηκε τό λέντιο καί ὑπηρέτησε τούς μαθητές Του, τούς ἀδελφούς Του, τόν πλη­σίον... μᾶς προτρέπει δέ νά κάνουμε τό ἴδιο.

 Πῶς θά ἐπιτελοῦμε τήν διακονία μας;

Ὄχι μέ γογγυσμό, ἀλλά μέ χαρά. Καί ἀκόμη μέ ταπείνωση καί ἀγάπη!

Bibliografia 

1.ιστολογιο:" συναθλουντες "

2. Ἡ ταπείνωσις κατά τήν Ἁγίαν Γραφήν καί τούς Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας.

3. Π. Ἀλεξανδρίδη, Θεμέλιο τῶν ἀρετῶν ἡ ταπείνωση, ἐκδ. «Τῆνος».

4. Μ. Μιχαηλίδη, Διάκριση.

Η ζωή του Χριστού μέσα από πίνακες μεγάλων ζωγράφων (α΄μέρος)

Πιέρο ντε λα Φραντσέσκα: “Η Βάπτιση του Χριστού”
Λουσμένος σ’ ένα ομοιόμορφο και διάχυτο φως, που σχεδόν καταργεί τις σκιές, ο Χριστός αποκτά την ιεροπρέπεια αρχαίου ειδώλου λαξευμένου σε ελεφαντόδοντο ή αλάβαστρο. Ο ζωγράφος τον έχει απομονώσει σε μια ιερή και απαραβίαστη σφαίρα. Αρκεί να παρατηρήσει κανείς τον Ιωάννη τον Βαπτιστή, που ενώ τελεί το μυστήριο δείχνει να αποτραβιέται, σαν να μην μπορεί να περάσει το κατώφλι ανάμεσα στο γήινο και το θεϊκό.

Πάολο Βερονέζε: “Ο Χριστός και η Σαμαρείτιδα”

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος: “Η εκδίωξη των εμπόρων από τον ναό”

Ο Χριστός, με μια αποφασιστική χειρονομία, χωρίζει τους κολασμένους στα αριστερά από τους εκλεκτούς στα δεξιά. Ο διαχωρισμός τονίζεται από την παλαδιανή αρχιτεκτονική του βάθους. Μπροστά από το τόξο τοποθετείται ο Χριστός, ενώ τα δυο ανάγλυφα ανάμεσα στους κίονες αντιστοιχούν στις δύο πλευρές της σύνθεσης: Στα αριστερά η εκδίωξη του Αδάμ και της Εύας από τον Παράδεισο απηχεί τη βίαιη χειρονομία του Χριστού που κρατάει το μαστίγιο. 

Ραφαήλ: “Η Μεταμόρφωση του Ιησού”

Στο κέντρο του τέλειου κύκλου που σχηματίζουν οι φιγούρες του επάνω μέρους, απεικονίζεται η Μεταμόρφωση του Ιησού, μέσα σ’ έναν θρίαμβο φωτός που υπονοεί ταυτόχρονα την ανάσταση, την ανάληψη αλλά και το τέλος των αιώνων.

Στο κάτω μέρος, όπου κυριαρχεί ο σκούρος χρωματισμός, ξεχωρίζουν δύο ομάδες, χωρισμένες από ένα διαγώνιο κενό. Η ομάδα αριστερά χαρακτηρίζεται από πλατειές κινήσεις, που υπογραμμίζονται από τη χρήση χρωμάτων πιο φωτεινών και ζεστών και από ένα κιαροσκούρο που προσδίδει ένα εφέ μεγαλύτερης απαλότητας.

Τιντορέτο: “Μυστικός Δείπνος”

Η ακραία αίσθηση βάθους δημιουργείται εδώ μέσω της διαγώνιας τοποθέτησης του μεγάλου τραπεζιού, σε συνδυασμό και με το γεωμετρικό μορφότυπο του δαπέδου. Η επιβλητικότητα της σκηνής οφείλει πολλά στο φως, που προέρχεται αποκλειστικά από την κρεμασμένη από την οροφή λάμπα και από το φωτοστέφανο του Χριστού. Το γεγονός λαμβάνει χώρα εν μέσω μιας νατουραλιστικής αναπαράστασης της πραγματικότητας, με ορισμένα δευτερεύοντα επεισόδια (όπως η γάτα που πάει να κλέψει τρόφιμα από το καλάθι, ή οι δουλειές που κάνουν οι υπηρέτες) να πλαισιώνουν την έντονα πνευματική και συμβολική σκηνή.

Πηγή : ιστολόγιο "λογομνήμων..."